Finansal Planlama Nedir? Finansal Planlama, bir işletmeye giren ve çıkan tüm para akımlarının sistematik bir halde tahmin edilmesi ve hesaplanması işlemlerinin tamamına verilen isimdir. Örneğin bir üretim birimi olan gıda fabrikasının ürünlerini üretmesi için yapılan giderlerin; işçi maaşları, faturaları, işçi sigortaları, yönetim giderleri, mamul maliyeti gibi etkenlerin sistemli bir şekilde hesaplanması ve yönetilmesidir.

Kâr amacı güden firmaların uzun dönemlerdeki temel amaçları, içerisinde bulundukları pazarlardaki değerlerini maksimuma çıkarmak ve pazardaki konumlarını korumaktır. Finansal yöneticiler bu amaç ve hedeflere uygun planlamalar yaparak bu planlamaların sonuçlarını istenen sonuçlarla karşılaştırırlar.

Planlamalar yapılırken işletmenin temel verileri, sektörün içerisinde bulunduğu rekabet yapısını, Pazar büyüklüğünü, arz-talebi, sektördeki kredilendirme oranlarını, vergi paylarını, güncel müşteri isteklerini, yatırımcı davranışlarını da göz önünde bulundurarak gerekli planlamaların yapılması gerekmektedir.

Finansal planlamaların temel işlevi, girdiler ve çıktıların arasındaki zamansal durumları sağlayarak işletmenin genel finansal yapısının dengeli olmasına ve dengesinin korunmasına yardımcı olmaktır. Bu durumu sağlıklı bir şekilde sağlayabilmek için 3 temel işleve dikkat edilmesi gerekmektedir:

1-İşletmeye giren nakit ve fonların üretim sürecine uyarlanması,

2-İşletmenin özel fonlama olanaklarına göre ödemelerin zamanlaması açısından ayarlanması,

3-Finansmanın eksik veya fazla şekilde olmasından kaçınmak.

Bu işlevler yerine getirilirken finansal planlamaların bulunulan dönem içerisindeki olası çevre koşullarını ve davranışlarını belirleme konularında dikkatli olmak gerekir. Diğer taraftan planlama sürecine bağlı olarak planlama sürecinin aşamalı şekilde yürütülmesi gerekmektedir. Bu açıdan planların iki türe ayrılır:

1-Ana bütçe, planlama çalışmalarının temelinin oluşturulmasında önemli bir etkendir ve etkili bir şekilde kullanılması gerekir. Ana bütçenin görevi işletme taslağının belirlenmesidir.

2-Önlemler planı, planlama ve programlama faaliyetlerinin geliştirilmesinde önemli görev üstlenir.

Önlemler planı 3 bölüme ayrılır:

1-Stratejik-uzun vadeli planlamalar,

2-Operatif-orta vadeli planlamalar,

3-Taktik-kısa vadeli planlamalar.

Finansal Planlama İlkeleri Nelerdir?

Finansal planlama işlemlerinin etkin bir şekilde yapılabilmesi için 8 ilkeye uymak gerekir.

1-Bütünlük İlkesi: İşletmenin bütçesi, yapılan tüm işlemlerin hesaplanmasında ve ödemesinde kullanılmalıdır.

2-Birlik İlkesi: İşletmede yapılan tüm faaliyetlerin getiri ve götürüleri tek bir bütçe üzerinden hesaplanmalıdır.

3-Merkezcilik İlkesi: İşletme faaliyetleri sonucundaki tüm girdiler, çıktıların karşılanmasında kullanılmalıdır.

4-Şeffaflık İlkesi: İşletmenin faaliyetlere ayırdığı tüm bütçelerin ilgililerine tam ve doğru şekilde, anlaşılır olacak şekilde hazırlanmalıdır.

5-Kesinlik İlkesi: İşletmenin planladığı tüm faaliyetler ve girdi-çıktıları gerçekçi bir şekilde hazırlanmalıdır.

6-Uzlaşma İlkesi: İşletmenin alacaklarının ve ödemelerinin amaçlarına ve kaynaklarına göre net bir şekilde belirtilmesi gerektiğini açıklar.

7-Dönemsellik İlkesi: İşletme bütçeleri gereksinimlerine göre belirli düzenli periyotlara göre düzenlenmelidir.

8-İktisadilik İlkesi: İşletmenin maliyetlerinin ve bunlara dayanan yararlarının bütünlük ve kesinlik ilkelerine uygun şekilde dengelenmesi gerekir.

Finansal Planlama Süreci Nasıl İşler?

Bütçeler diğer işletme planlarıyla paralel olarak düzenlenirler. Finansal yönetici, planları ve planlamada kullanılan araç-yöntemlerin işletme hedeflerine uygun olup olmadığına göre kontrol eder. Kontrol sürecinde yöneticinin hedefe yönelik tahminleri planlama sürecini oluşturur.

Tahminler, reklam kampanyaları, satışlar, üretim kapasitesi, makine ve teçhizat alımı gibi üretim aşamalarının önemli faktörlerinin planlamasında kullanılır. Yöneticiler geleceğe yönelik eylem planlarını belirledikten sonra bu planlamaların bütçelemelerini yazılı hale döndürür.

Belirlenen bütçeler amaca yönelik planlamalar için uygulamaya konulduktan sonra, süreç sonu itibariyle planlanan hedeflerle elde edilen sonuçlar kıyaslanır. Süreç sonundaki sonuçlar, beklenen sonuçlara kıyasla yetersiz kalırsa süreçteki sapmaların nedenleri araştırılır. Araştırma sonucu belirlenen eksiklerin iyileştirilmesi için gerekli şartlar ve ortamlar hazırlanır.

Finansal Planlamadaki Tahmin Yöntemleri Nelerdir?

Finansal planlamanın başarılı olması için, başarıyı etkileyen unsurların tahmin edilmesi gerekmektedir. Finansal planlamanın enflasyon oranı yüksek olan ülkelerde ancak kısa vadeli bir planlama döneminde minimum derecede güvenilir bilgiler verebileceği bilinmelidir. Enflasyonun olduğu ülkelerde bir seneyi geçen süreli tahminlerin güvenilirlik seviyesi düşüktür.

Finansal planlamada kullanılan birçok yöntem vardır. Bu yöntemler:

1-Satışların Yüzdesi Yöntemi: Bu yöntemde bilanço kalemleri yıllık satışların yüzdesi olarak tahmin edilir. Satışlarla doğrudan ilişkili artan-azalan bilanço kalemleri belirlenir. Satışların artması durumunda birçok bilanço kaleminde değişmeler yaşanır. Yüksek bir artış düzeyi, alacak politikalarında değişiklikler, stoklarının artırılmasının gerektiği gibi, üretim kapasitesinin artırılması için duran varlıklara eklemeler yapılasını gerektirebilir.

2-Rasyolar Yöntemi: Rasyo analizinde şirketin bilanço ve gelir tablosunun kalemleri karşılıklı oranlanarak sonuçlar elde edilir. 4 orandan yararlanarak birçok sonuç elde edilebilir. Bu oranlar; likidite oranları, aktivite oranları, finansal yapı oranları ve ranbilite oranlarıdır.

3-Hareketli-Tartılı Hareketli Ortalamalar Yöntemi: İşletmenin geçmiş yıllardaki bilanço veya gelir tabloları verilerinden yararlanılarak hareketli ortalamalar yöntemi kullanılabilir. Bu yöntemde son birkaç yılın değerleri toplanarak yıl sayısına bölünür.

4-Trend Yöntemi: İşletmenin gelişme eğilimini bulmaya yardımcı olan yöntemdir. Tahmini değerleri hesaplamak için birinci derece eşitlik oluşturulması şartı vardır. Bilanço ya da gelir tablosundaki kalemler tek tek hesaplanır.

5-Regresyon Yöntemi: Önceki dönemlere ait yeterli veri bulunduğu sürece bu yöntem hesaplamalarda daha uygundur. Değişken veriler arasında daha duyarlı bir ilişki belirlenebilir. Maddi duran varlıklar ve stoklar hakkında bilgiler verir.

6-Matris Yöntemiyle Finansal Planlama: Elde edilen sonuçlardaki miktarlar değerlere dönüştürülür. Maliyet ve gelir-giderlerin gelirlerinin aynı toplam varlık düzeyinde nakit girdi-çıktısı olmalıdır ve kıyaslanmalıdır.